11 januari 2022
In de donkere tijd voor en na de jaarwisseling fietste ik met goed licht en snorrende dynamo de wijk uit. In november en vooral in december maakte het duister mijn wereld kleiner en naargeestiger. Ik wil me in dit stukje maar beperken tot de tien kilometer lange tocht naar school toe, maar in omgekeerde volgorde gold hetzelfde voor de reis terug, ook die voltrok zich in het duister.
Dat betekende dus dat mijn verblijf buitenshuis zich dagen achtereen in het duister voltrok. Dat wekenlang geen straaltje daglicht rechtstreeks ook maar het puntje van mijn neus bereikte. Licht kwam door ruiten, maar vaker was het vooral TL- of ander kunstlicht waarin ik mijn dagen binnen moest doorbrengen, thuis of op school.
Daar moet je niet gering over denken. Mensen hebben het over huidhonger. Die ken ik niet. Er is gelukkig veel mij dierbare en aanraakbare huid in mijn directe omgeving waaraan ik me mag laven, maar dat daglicht op mijn neus dat miste ik. En dat gemis, cultiveerde ik.
Gelukkig was er de genade van Kerst, of liever van de kerstvakantie: op de donkerste dagen van het jaar hoefde ik niet per se alleen in het donker buiten te zijn. En er was meer. Een maand voor Kerst was begon een tocht in het duister, maar tijdens de tocht, werd het licht genoeg om je een keer over je stuur te buigen en die ellendige dynamo van het wiel af te draaien. Dat was een feest. Het feest van het licht waardoor ook het fietsen minder zwaar viel, het dynamowieltje was weliswaar niet vierkant, maar je voelde de weerstand ervan wel en je hoorde het. En ook het wegvallen van aanhoudend sonoor geluid kan een ware bevrijding zijn, denk maar aan de wasmachine van de buren.
Op het moment dat de straatverlichting uitging, schoot ik over mijn stuur naar de dynamo, waarbij ik je moet vertellen dat in de gemeente Utrecht het licht iets eerder gebeurde dan in Maarssen. Maar naar dat verschil maakte ik een lange neus, dus ik klikte de dynamo niet alsnog weer even aan, ergens ter hoogte van Oud-Zuilen.
Kinderlijk en onnozel gedoe, dat uit- en inschakelen van de dynamo, zeg je? Zo is het, maar het was en bleef een grote bron van vreugde. Iedere keer was het weer spannend waar en wanneer ik zonder fietsverlichting verder kon. Want ook dat was een punt: het licht, het moment waarop de zon ver genoeg boven de horizon uitkwam, liet zich vertalen in de meters meer of minder die ik fietsen moest om dat mee te maken. In de weken na Kerst hoefde de dynamo steeds korter te dienen, waarbij gezegd moet worden dat er geen volstrekte synchronie was. Ik bedoel dit: ’s morgens kon het op een bepaald tijdstip eerder licht worden dan de dag ervoor; maar als het op de terugweg bijvoorbeeld pas om half vijf donker ging worden, betekende het niet dat dat de dag daarop ook het geval was. Snap je?
Wat een fietstocht door het duister extra vervelend maakte, was de lichtcontrole door de politie. Bij de Hoge Brug naar Maarssenbroek, stonden de agenten om fietsers zonder licht te bekeuren. En dan ging het meestal om scholieren. Dat vond ik altijd een beetje sneu; dom en sneu, vooral omdat ik nogal eens een slachtoffer herkende.
In januari gebeurde dat niet meer. Er stond geen politie en vrijwel alle scholieren hadden hun lampen in orde. En als je maar lang genoeg doorfietste mocht je je weer bewegen door vers daglicht.