31 oktober 2025
Afgelopen zondag renden wij naar huis om het laatste uur van OVT mee te maken, het radioprogramma waarin deze keer de Libris Geschiedenisprijs zou worden uitgereikt. We vielen in op het moment dat net de tweede van de vijf nominaties wat uitgebreider behandeld werd en we vervielen meteen in de ernstige fout om de kwaliteit van het boek onmiddellijk te meten naar het stemgeluid, de woordkeus, de alertheid van de schrijver, kortom door het boek te meten naar iemands microfoonkwaliteiten. En dan te bedenken dat ik niet bedacht dat ik de uitzending ook kon volgen door even een cameraraatje in te schakelen. Hoe dan ook, we hadden maar een genomineerde gemist en het moest wel raar wezen als dat net Janna Coomans zou zijn.
Dat was wel zo en om haar ging het ons. Zij woonde namelijk achter ons en zij en onze Jongste waren elkaars maatjes. Haar ouders of wij namen de twee vriendinnen als pubers ook wel mee met vakantie. Hun vriendschap is gebleven. Wij wilden dus wel dat Janna met haar boek Dievenland de prijs in de wacht zou slepen. Ook zonder haar boek of dat van de andere genomineerden gelezen te hebben. Dat laatste is nog steeds zo. Dat eerste al lang niet meer. Ons exemplaar heeft al heel wat verschillende ogen op bezoek gehad. Prachtig boek.
En zij heeft de prijs! Dankzij haar onderwerp: diefstal in de late middeleeuwen, haar bronnenonderzoek, de manier waarop ze daar belangrijke en ook voor onze wereld van nu relevante elementen uit naar voren
schuift en, heel belangrijk, de manier waarop ze vertelt. Ze kreeg de prijs niet vanwege het omslag van het boek, terwijl ik daar telkens weer met plezier naar kijk. Je ziet een detail uit De kruisdraging van Pieter Breugel de Oudere, met een man die wegholt, zak met buit op zijn rug. Breugel nodigt altijd uit tot kijken. De ontwerper van het omslag heeft er ook op andere manieren iets moois van gemaakt. De belettering van het omslag ligt op de illustraties, zoals dat hoort. Studio Jan de Boer laat de boef in het midden net even voor een stukje van de laatste letter van de titel langslopen. Die titel begint trouwens op de rand van voorkant en rug, dus zonder een marge. Subtiel, bijna stiekem, zoals dat past bij een boek over misdaad en een titel als Dievenland. Intussen heb ik ook plezier in de denkbeeldige lijnen die bij het maken van het ontwerp en op een beeldscherm vast en zeker niet denkbeeldig zijn geweest. Er is veel meetwerk verricht om titel, auteursnaam en ondertitel mooi met elkaar te laten corresponderen. Zo keurig dat het misschien zelfs saai geworden was, als die kloeke titel niet uitdrukkelijk op de rand van het papier begonnen was. Maar nogmaals, de prijs ging naar Janna Coomans, de vrouw die voor de inhoud van het boek had gezorgd.
’s Middags kwam Janna’s moeder nog even langs en zij liet een fotootje zien met daarop een jongetje met een rode baret (die van zijn moeder) en een fiets die past bij een jongen van acht. Hij maakt zijn fietskabel los. Zijn moeder maakt er een foto van én van de fiets op de voorgrond, haar eigen fiets met onder de snelbinders een plaat karton van zeg maar 30 bij 60 centimeter. Dat is de cheque die hoort bij het winnen van de prijs, 20.000 euro. Ik zie ze voor me: de moeder en het jongetje dwars door Amsterdam fietsend, zij met die reuzencheque. Als die nou gepikt zou worden, zou iemand die dan kunnen verzilveren?
